Zabieg usunięcia woreczka żółciowego jest jednym z najbardziej popularnych zabiegów chirurgicznych. Wykonuje się go metodą tradycyjną lub cholecystektomie laparoskopową. Do usuwania kamieni wykorzystuje się zabieg litotrypsji, polegający na rozkruszaniu kamieni za pomocą fali ultradźwiękowej.

Rola woreczka żółciowego

Pęcherzyk żółciowy (woreczek żółciowy) stanowi magazyn żółci, która jest nam potrzebna do trawienia tłuszczy. Żółć jest produkowana w wątrobie i składa się z cholesterolu, kwasów żółciowych i lecytyny. W normalnych warunkach cholesterol rozpuszcza się w żółci i zostaje przeniesiony do dwunastnicy. Przy niewłaściwych stosunkach ilości kwasów żółciowych i lecytyny cholesterol krystalizuje i łączy się z wapniem tworząc złogi w pęcherzyku żółciowym lub drogach żółciowych. Żółć jest wytwarzana w wątrobie pod wpływem pojawiającego się tłuszczu w układzie pokarmowym. Do najważniejszych funkcji żółci należy trawienie tłuszczu. Dodatkowo żółć wpływa na wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak witamina A, witamina D, witamina E, witamina K. Żółć również wpływa na prawidłową perystaltykę jelit.

Po usunięciu woreczka żółciowego zalecana jest specjalna dieta. Szczególnie w pierwszych miesiącach należy rygorystycznie przestrzegać właściwej diety. Po upływie 3-4 miesięcy można powoli wprowadzać większość produktów.

Należy pamiętać, że usunięcie woreczka żółciowego, to jedynie likwidacja skutków powstawania złogów, a nie przyczyny. Jedynie właściwy sposób odżywiania może spowodować zahamowanie tych procesów.

Objawy kamicy żółciowej

Kamica żółciowa, to pojawienie się złogów w pęcherzyku żółciowym, które mogą powstać w wyniku nadmiernego zagęszczenia żółci. jeśli stają się one zbyt duże lub dostają się do przewodów żółciowych mogą doprowadzić do ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego. Objawami ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego są tępe bóle w prawym podżebrzu. Bólom towarzyszy niesmak w ustach, mdłości, odbijania, wzdęcia, zaparcia, podwyższony poziom OB i leukocytoza. Możemy mieć również kamicę żółciową bezobjawową, o której się dowiemy w wyniku ataku kolki żółciowej.

Przyczyny powstania złogów w pęcherzyku żółciowym

Czynnikiem wpływającym na powstawanie kamieni żółciowych jest pogorszenie rozpuszczania cholesterolu oraz zmniejszenie ilości lecytyny w woreczku żółciowym. Do tego może się przyczynić spożywanie nadmiernej ilości cukru, słodyczy, słodkich napoi, ciast, batonów oraz niedoborowej ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dodatkowo ważne jest systematyczne obkurczanie się pęcherzyka żółciowego, które jest stymulowane przez błonnik. Badania naukowe dowodzą, że wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów może przyczynić się do nieprawidłowego składu żółci, a co za tym idzie do powstania kamieni żółciowych. Ilość posiłków oraz ich regularność mają duży wpływ na częstość opróżniania się pęcherzyka żółciowego. Można zatem stwierdzić, że nadmierna ilość produktów z dodatkiem cukrów prostych, nieregularne spożywanie posiłków, niedobór błonnika w diecie, nadmiar kwasów tłuszczowych nasyconych sprzyjają powstawaniu złogów w woreczku żółciowym.

Czynniki mające wpływ na powstanie złogów w pęcherzyku żółciowym:

• zbyt mała ilość posiłków
• brak regularności w spożywaniu posiłków
• spożywanie nadmiernej ilości cukru, słodyczy, batonów, słodkich napoi
• niewystarczająca ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych (orzechy, nasiona, tłuszcze roślinne)
• nadmiar kwasów tłuszczowych nasyconych (mięso, masło, smalec, boczek, wędliny)

Produkty niewskazane w diecie po usunięciu woreczka żółciowego

W diecie po usunięciu woreczka żółciowego należy wyeliminować:

• produkty z dużą ilością błonnika (surowe warzywa, surowe owoce, produkty zbożowe z pełnego przemiału)
• produkty wzdymające (nasiona roślin strączkowych, brokuł, kalafior, kapusta, cebula, por, czosnek)
• produkty z wysoką ilością tłuszczu zwierzęcego (wieprzowina, wołowina, karkówka, tłuste wędliny, smalec, słonina, boczek, sery topione, sery pleśniowe, sery żółte)
• podroby
• wywary mięsne, rosół
• dania ciężkostrawne, długo zalegające w żołądku, z dużą ilością tłuszczu
• dania smażone, wędzone
• produkty ostre (papryka ostra, chili, curry, imbir, pieprz)
• kawę i napoje zawierające kofeinę
• napoje alkoholowe i napoje gazowane
• produkty zawierające duże ilości cukrów prostych

Co jeść po wycięciu woreczka żółciowego?

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego jest bardzo istotna, ponieważ złe odżywianie może doprowadzić do problemów ze strony układu pokarmowego. Dieta powinna być lekkostrawna z obniżoną ilością tłuszczu i powinna trwać około 3 miesięcy. Przy czym okres początkowy powienien byc bardziej rygorystyczny niż okres końcowy. Wytyczne żywieniowe dotyczące odżywiania po usunięciu woreczka żółciowego powinny się opierać na:

• daniach gotowanych, duszonych z małą ilością tłuszczu
• gotowanych warzywach i owocach
• chudych gatunkach ryb (sandacz, szczupak, dorsz, mintaj)
• chudych kawałkach mięs (kurczak, indyk, perliczka, królik)
• produktach zbożowych o małej ilości błonnika (białe pieczywo, biały ryz, kasza jaglana, makaron pszenny, kasza manna, kaszka kukurydziana, drobna kasza jęczmienna, kasza kuskus)
• chudy nabiał (chudy twaróg, chude mleko, kefir, jogurt)
• ziemniaki gotowane

Zasady żywieniowe w pierwszych 3-4 miesiącach po usunięciu woreczka żółciowego

W pierwszych 2-3 dniach zaraz po usunięciu woreczka żółciowego dieta powinna być płynna, tak aby spożywanie posiłków nie spowodowało dolegliwości. W kolejnych dniach należy zastosować dietę lekkostrawną o obniżonej ilości tłuszczu i błonnika. Najkorzystniejszą technologią przetwarzania produktów jest gotowanie na parze, ale może być również wykorzystywane gotowanie w wodzie.

Na podstawie wielu przypadków opracowano przeciętny model stosowany zaraz po usunięciu woreczka żółciowego, który zawiera 2000 kcal podzielone na 5 odpowiednio skomponowanych posiłków. Posiłki powinny być małe i delikatne dla układu pokarmowego. Pierwszy posiłek powinien być zjedzony do godziny od wstania. Natomiast kolejne posiłki powinny być ustalone w odstępach około 2-3 godzin. Ostatni posiłek powinien być zjedzony nie później niż 3 godziny przed godziną pójścia spać.

O okresie tych trudnych 3-4 miesięcy warto wspomóc się gotowym jadłospisem lub konsultacją dietetyczną obejmującą ustalenie wytycznych żywieniowych po usunięciu woreczka żółciowego. Szczególnie w przypadku występowania wielu chorób towarzyszących warto skonsultować się z dietetykiem, aby ustalił spersonalizowaną dietę.

Po okresie rekonwalescencji można dietę wzbogacić o pozostałe zdrowe produkty mając na uwadze indywidualne tolerancje na określone produkty jak również towarzyszące im dolegliwości. Należy finalnie doprowadzić do diety opartej na ogólnych zdrowych zasadach. Jednakże warto pamiętać, że w dalszym ciągu należy unikać produktów i dań z wysoką zawartością tłuszczu i dań typu fast food.

Regularne, małe posiłki

Regularność spożywania małych objętościowo posiłków jest równie ważna co występowanie w nich produktów zalecanych. Przestrzeganie tej zasady pozwoli na szybką regenerację.

Niestety obfite posiłki mogą spowodować poważne dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Tabela produktów zalecanych i niewskazanych do 3-4 miesięcy po cholecystektomii

Tabela produktów zalecanych i niewskazanych po cholesystektomii czyli po wycięciu woreczka żółciowego

Nazwy grupy produktów	Produkty, dania zalecane	Produkty, dania niewskazane
Produkty zbożowe	Pieczywo pszenne, wafle ryżowe, wafle kukurydziane Suchary, biszkopty Drobny makaron pszenny, ryżowy Drobne kasze (kasza manna, kasza kukurydziana) Ryż, tapioka drobna kasza jęczmienna, płatki owsiane błyskawiczne, płatki kukurydziane Mąka pszenna, skrobia ziemniaczana	Chleb pełnoziarnisty, chleb na zakwasie, pumpernikiel, produkty zbożowe pełnoziarniste (kasze gruboziarniste, kasza gryczana, kasza jęczmienna średnia, gruba, pęczak, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty, płatki górskie, otręby)
Mleko produkty mleczne	chude mleko, jogurt, kefir, maślanka, serek homogenizowany, biały ser chudy, serek wiejski	Tłuste białe sery, ser żółty, sery topione, sery pleśniowe
Mięso, wędliny	Kurczak bez skóry, indyk bez skóry, cielęcina, królik	Kaczka, dziczyzna, wieprzowina, wołowina, kiełbaski, pasztety, parówki, produkty wędzone
Ryby	Ryby chude (dorsz, mintaj, morszczuk, sola, tilapia, leszcz, sandacz, pstrąg, flądra, tuńczyk) Gotowane na parze lub pieczone w rękawie lub naczyniu żaroodpornym	Ryby tłuste (halibut, maślana, łosoś) Ryby smażone, wędzone, w marynacie
Jaja	białka jaj	żółtka jaj
Tłuszcze	Tłuszcze roślinne w bardzo małych ilościach	Tłuszcz zwierzęcy
Warzywa	Marchew, burak, dynia, kabaczek, cukinia, pietruszka, patisony, szpinak, koperek, ziemniaki, bataty – tylko w formie gotowanej. Dopuszczona forma surowa w małych ilościach – sałata, pomidor bez skóry, koperek, natka pietruszki	Warzywa kapustne, kalafior, brokuł, nasiona suche strączkowe, cebula, czosnek, por, ogórki, seler, rzodkiewka Warzywa marynowane, warzywa z dodatkiem majonezu
Owoce	Pieczone, gotowane jabłko bez skóry Owoce w formie dżemu, konfitury Banan, borówki	Owoce surowe, skórka z owoców, czereśnie, wiśnie, winogrona, gruszki, sliwki
Napoje	Woda, słaba herbata	Kawa, napoje zawierające kofeinę, napoje gazowane, napoje alkoholowe, kakao
Przyprawy	Sól, bazylia, wanilia, cynamon natka pietruszki, koperek	Przyprawy ostre, czosnek, cebula

Najważniejsze zasady postępowania dietetycznego w pierwszych 3-4 miesiącach po usunięciu woreczka żółciowego

Najważniejsze zasady postępowania dietetycznego w pierwszych 3-4 miesiącach po usunięciu woreczka żółciowego:

• dieta lekkostrawna o obniżonej ilości tłuszczu i błonnika
• pierwsze 2-3 dni dieta płynna
• czas stosowania diety lekkostrawnej o obniżonej ilości tłuszczu i błonnika – 3-4 miesiące
• regularne posiłki
• ilość posiłków – około 5 małych posiłków
• pierwszy posiłek maksymalnie do godziny od wstania
• odstępy między posiłkami 2-3 godziny
• ostatni posiłek około 3 godziny przed snem
• posiłki jedz powoli, dobrze przeżuwając każdy kęs
• technologia przygotowywania dań – gotowanie na parze, gotowanie w wodzie