Od 1 lipca ruszyła “Profilaktyka 40 plus”. Wystarczy wypełnić ankietę na Internetowym Koncie Pacjenta lub zadzwonić pod numer 22 735 39 53. W pakiecie “Profilaktyka 40 plus” znajdziemy badania: morfologia krwi, stężenie cholesterolu całkowitego, profil lipidowy, stężenie poziomu glukozy, oznaczenie hemoglobiny glikowanej HbA1c, kreatynina, badanie ogólne moczu, poziom kwasu moczowego, krew utajona w kale, pomiar ciśnienia tętniczego, masa ciała, wysokość, obwód w pasie, obliczenie wskaźnika BMI, ocena miarowości rytmu serca, badanie w kierunku prostaty. Cały pakiet stanowi kompleksowe badanie oceniające stan zdrowia człowieka. Lekarz rodzinny przeanalizuje nasze wyniki badań i poinformuje nas czy sprawa jest na tyle poważna, że należy wdrożyć farmakoterapię czy wystarczy zmienić styl życia. Po otrzymaniu wyników badań warto również udać się do dietetyka w celu ustalenia dalszych działań dietetycznych wpływających na poprawę wyników. Dieta wywiera największy profilaktyczny wpływ na nasze wyniki badań. Warto o tym pamiętać.

Samo badanie nie wpłynie pozytywnie na stan naszego zdrowia tylko wprowadzenie działań mających na celu jego poprawę takich jak zmiana stylu życia, poprawa jakości spożywanych posiłków.

Jakie objawy powinny nas zaniepokoić i skierować na badania?
Niekiedy bagatelizujemy niektóre objawy, a powinny one nas zmobilizować do pójścia i przebadania swojego ciała. Do możliwych objawów występowania wysokiego ciśnienia należy ból głowy, zawroty głowy, nadmierne pocenie się, przyspieszony puls, zaburzenia widzenia, dzwonienie w uszach, duszności, nerwowość, zmęczenie, bezsenność, kołatanie serca lub rumieńce na twarzy. Nie wszystkie objawy muszą wystąpić jednocześnie.

Podwyższony poziom cholesterolu
Poziom cholesterolu jest jednym ze wskaźników oceniających zwiększone ryzyko wystąpienia chorób kardiologicznych, udaru mózgu czy zawału serca. Badania cholesterolu oraz poszczególnych jego frakcji (cholesterol całkowity, HDL, LDL) powinniśmy dokonywać regularnie. Badania nad ilością cholesterolu wykazały, że przy przekroczeniu normy staje się on dla nas niebezpieczny i należy podjąć kroki w kierunku jego zmniejszenia. Wyniki powyżej normy powinny być dla nas sygnałem do zmiany stylu życia na zdrowszy.

Normy na cholesterol we krwi
Cholesterol całkowity nie powinien być wyższy niż 200 mg/dl, natomiast frakcja LDL nie powinna przekroczyć 160 mg/dl. Frakcja cholesterolu HDL uznawana za dobry cholesterol powinna być wyższa niż 55 mg/dl. Ilość trójglicerydów w krwi nie powinna przekroczyć 160 mg/dl. Wszystkie wartości powyżej normy będą świadczyły o podwyższonym ryzyku wystąpienia poważnych chorób serca oraz niedotlenienia mózgu. Należy pamiętać, że najwięcej cholesterolu powstaje w wyniku złej diety obfitującej w przetworzone tłuszcze i produkty zawierające cukier prosty.

Czynniki wpływające na podwyższony poziom cholesterolu
Podwyższony poziom cholesterolu jest traktowany jako wskaźnik zwiększonego ryzyka wystąpienia nadciśnienia, a co za tym idzie udaru mózgu i zawału serca. To straszne dwie choroby, które mogą doprowadzić do śmierci lub niepełnosprawności. W życiu powinniśmy starać się obniżać ryzyko wstąpienia czynników zwiększających ryzyko. Do takich czynników możemy zaliczyć nadwagę i otyłość, złą dietę, zbyt małą ilość ruchu, stres, używki i predyspozycje genetyczne.
Zła dieta
Badania wskazują, na dużą zależność pomiędzy złą dietę, a podwyższonym poziomem cholesterolu. Dieta z dużą ilością tłuszczu zwierzęcego, czerwonego mięsa, dużą ilością węglowodanów prostych, cholesterolu, tłuszczów trans może doprowadzić do podwyższonego poziomu cholesterolu całkowitego oraz lipoproteiny LDL tzw. złego cholesterolu. Często w takiej diecie występują niedobory nienasyconych kwasów tłuszczowych, wapnia, magnezu i potasu. Jemy monotonnie z niewielką ilością warzyw i owoców. Wysoka zawartość cukru w diecie również może doprowadzić do wzrostu poziomu cholesterolu. Okazuje się, że zmniejszamy ilość cukru, który kupujemy i dodajemy do herbaty, kawy oraz ciast. Niestety jednoczenie obserwujemy duży wzrost cukru w produktach gotowych np. pijemy więcej słodkich napoi, jemy więcej dań gotowych z dodatkiem cukru. To wszystko wpływa na wzrost masy ciała oraz na występowanie nadciśnienia. Właściwa dieta jest w stanie skorygować złe wyniki.

Wysoka masa ciała
Nadwaga i otyłość królują w czynnikach ryzyka chorób kardiologicznych. U osób z wysoką masą ciała obserwuje się wysoki poziom cholesterolu, trójglicerydów, LDL, nadkrzepliwość krwi. Są to parametry, które wpływają na miażdżycę. U osób z nadwagą i otyłością częściej niż u innych występuje cukrzyca typu 2 i nadciśnienie tętnicze. Wysoki poziom tkanki brzusznej może prowadzić do chorób sercowo-naczyniowych. Jednym z podstawowych i prostych sposobów oceny czy mamy już nadwagę czy otyłość jest BMI czyli Body Mass Indeks. BMI to wskaźnik, który powstaje poprzez podzielenie masy ciała w kg przez wysokość ciała do kwadratu podaną w m. Prawidłowe BMI wynosi 18,5-24,9 kg/m2. Nadwagę określa się przy BMI równym 25-29,9 kg/m2, a otyłość powyżej 30 kg/m2. Duże znaczenie ma również sam poziom tkanki tłuszczowej brzusznej. Często osoby szczególnie z insulinoopornością są względnie szczupłe z wyjątkiem okolic brzucha. Charakteryzują się sylwetką typu jabłko, gdzie obwód pasa jest większy niż obwód bioder.

Zbyt mało ruchu
Technologia jest na coraz wyższym poziomie. Coraz więcej czasu spędzamy w pozycji siedzącej, a coraz mniej spacerując i wykonując jakąkolwiek aktywność. Została wprowadzona minimalna ilość kroków jaką powinniśmy wykonywać w ciągu dnia, 10 000 kroków. Często trudno nam sprostać takiemu wyzwaniu. Coraz mniej czasu spędzamy na świeżym powietrzu. Warto wprowadzić do naszego codziennego życia więcej aktywności. Zamiast windy wybrać schody, zamiast jazdy samochodem na krótkie dystanse wybrać pójście pieszo. Badania wskazują na pozytywny wpływ aktywności szczególnie na świeżym powietrzu na nasze zdrowie.

Stres
Stres może powodować wzrost ciśnienia i zaburzenia rytmu serca. Powstaje wyrzut wolnych rodników, które prowadzą do degradacji naszego organizmu. Z krótkotrwałym stresem organizm sobie daje radę, szybko uruchamia systemy regeneracji i wracamy do stanu wyjściowego. Najgorszy jest stres ciągły, codzienny. Organizm nie ma czasu na regenerację i w konsekwencji może dojść do poważnych zaburzeń prowadzących do choroby. Jak chronić się przed wielkim stresem? To pytanie, które często sobie zadajemy, ale nie wszyscy znajdujemy właściwą odpowiedz. Na jednych działa pójście do lasu i wyciszenie się, na innych uprawianie sportu i jazda na rowerze. Każdy z nas musi odnaleźć drogę dla siebie.

Czynniki genetyczne
Czynniki genetyczne to rzecz na którą tyko pozornie nie mamy wpływu. Udowodniono, że na obecność samych genów nie mamy wpływu, ale mamy wpływ na ich uaktywnienie się. Odżywiając się zdrowo, pamiętając o chociaż minimalnej aktywności fizycznej i spokojnej duszy mamy szansę opóźnić aktywację genu. Zatem warto abyśmy zadbali o swój zdrowy styl życia, który zabezpieczy nas przed wczesną chorobą.

Używki
Warto wspomnieć o używkach typu kawa, alkohol, papierosy, które wpływają destrukcyjnie na organizm. Palenie tytoniu zostało zakwalifikowane jako główny czynnik zwiększonego ryzyka udaru mózgu, zawału serca i wystąpienia choroby wieńcowej. Palacze dopiero po pierwszym zawale lub udarze rzucają papierosy, ale organizm jest już tak wyniszczony, że trudno mu się zregenerować. Musimy zdać sobie sprawę, że niektórych zmian nie da się już cofnąć. Kawa jest obecnie pita przez większą część dorosłego społeczeństwa, a młodzież pije ją coraz wcześniej. Oczywiście pojawiają się badania, które mówią o pozytywnym wpływie kawy na organizm, szczególnie na wątrobę, ale zawsze musimy pamiętać, że coś zjadane okazjonalnie lub przez krótki okres czasu działa w inny sposób niż spożywane systematycznie i codziennie przez lata. Jestem przerażona zaleceniami Instytutów, które mają dbać o naszą edukację na temat wpływu na nasz organizm spożywanych produktów. Polecanie kawy nawet kobietom w ciąży i matkom karmiącym uważam za niewłaściwe. Na temat kawy można by jeszcze długo pisać.

Dieta DASH i jej wpływ na podwyższony poziom cholesterolu
Dieta DASH zdobyła 1. miejsce w rankingu U. S. News za rok 2020 jako dieta najlepsza dla osób z chorobami serca. To prosta i łatwa dieta nie wymagająca wyrzeczeń. Dieta DASH to skrót od badania Dietary Approaches to Stop Hypertension mającego na celu stworzenie sposobu odżywiania dla osób z problemami z nadciśnieniem. Naukowcy zaobserwowali, że większość osób z problemami kardiologicznymi borykają się z nadciśnieniem. Szukali zatem diety, której stosowanie na co dzień spowoduje obniżenie podwyższonego ciśnienia. Ich przemyślenia odnośnie wpływu niektórych substancji zawartych w pożywieniu sprawdziły się, ponieważ już po 2 tygodniach przeprowadzonego badania okazało się, że podwyższone ciśnienie wielu badanych się obniżyło. Zaletą diety jest łatwość w przygotowywaniu posiłków i możliwość spożywania ich przez całą rodzinę. Wcale nie trzeba jeść wymyślnych dań na rogu stołu i z zazdrością patrzeć jak inni jedzą wyśmienite produkty. Dietę DASH można stosować całe życie, ponieważ jest różnorodna i pełnowartościowa. W zależności od potrzeb można do niej dobrać odpowiednią kaloryczność i cieszyć się lepszym zdrowiem. W przypadku osób, które dodatkowo chcą zgubić kilka kilogramów wystarczy aby wybrały sobie niższą kaloryczność i efekt murowany. Dla kobiet, które chcą pozostawić swoją masę ciała na obecnym poziomie mogą wybrać kaloryczność na poziomie około 2000 kcal. W przypadku kobiet, które chciałyby pozbyć się kilku kilogramów warto, aby wybrały kaloryczność na poziomie 1500 kcal.

Dieta DASH
Dieta DASH charakteryzuje się wysoką zawartością błonnika, potasu, wapnia, magnezu i obniżona ilością nasyconych kwasów tłuszczowych. Dieta obfituje w produkty pełnoziarniste, warzywa, owoce, mleko i produkty mleczne. Polecana jest nie tylko osób z podwyższonym poziomem cholesterolu, trójglicerydów, ryzykiem udaru mózgu i zawału serca, ale również osobom z osteoporozą, cukrzykom, z zaburzeniami wrażliwości komórek na insulinę (insulinooporność). W przypadku kaloryczności na poziomie 2000 kcal czyli dla przeciętnej kobiety ilość zalecanego spożycia pieczywa pełnoziarnistego to około 250 g czyli około 5 kromek dziennie. Zalecane jest wysokie spożycie mleka i produktów nabiałowych w ilości około 400 g dziennie co może stanowić 150 g jogurtu, 150 g maślanki i 100 g chudego twarożku. Dieta DASH w swoim składzie zawiera znaczącą ilość zielonych warzyw, jest ich aż 80 g czyli np. paczka rukoli ze sklepu. To jeden z elementów, który najczęściej trudno wprowadzić, ponieważ większość z nas nie jest przyzwyczajona do spożywania tak dużej ilości zielonych warzyw. Na początku można zacząć od mniejszej ich ilości i stopniowo dochodzić do właściwej porcji. Warto również zaznaczyć, że dieta DASH ogranicza ilość czerwonego mięsa na korzyść drobiu i ryb.

Dieta śródziemnomorska, a nadciśnienie
Dieta śródziemnomorska w rankingu przeprowadzonym przez U. S. News na najłatwiejszą i najzdrowszą dietę zdobyła w 2020 roku pierwsze miejsc. To dieta składająca się z prostych w pełni zbilansowanych posiłków, która przyszła do nas za sprawą obserwacji obniżonej ilości chorób kardiologicznych w krajach basenu morza śródziemnego. Okazało się, że ten sposób odżywiania wpływa korzystnie na ciśnienie krwi, obniża poziom cholesterolu, trójglicerydów, korzystnie wpływa na lipidogram, obniża ryzyko udaru mózgu i zawału serca.

Zasady diety śródziemnomorskiej
Dieta śródziemnomorska opiera się na prostych mało restrykcyjnych zasadach. Wraz z nią dostarczamy do organizmu wiele antyoksydantów, które neutralizują wolne rodniki. W każdym posiłku występują warzywa i owoce. Oczywiście najlepiej, aby były one zakupione od lokalnych dostawców, ale na początku ważne aby zacząć. Oczywiście ważna jest oliwa z oliwek, która również pojawia się jako dodatek do każdego posiłku. Jemy pieczywo skropione oliwą z oliwek i zupy z dodatkiem nieprzetworzonej oliwy z oliwek. Można powiedzieć, że prawie wszystko polewamy oliwa z oliwek. Dieta śródziemnomorska to również znacząca ilość pełnoziarnistego pieczywa i produktów zbożowych. Ważne są również ryby, które stanowią tu duży udział w produktach zawierających wysokie ilości białka.

Jest wiele modeli, które można zastosować w celu obniżenia poziomu cholesterolu, trójglicerydów i wyregulowania ciśnienia. Warto zapoznać się z już gotowymi dietami lub udać się do dietetyka, który pomoże wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe dające ten sam cel. Zadbaj o swoje zdrowie, ponieważ jest bardzo ważne. Najczęściej dopóki nas nic nie boli, dopóki nie ściśnie nas serce, nie mamy zawału, udaru często bagatelizujemy wstępne objawy, w czasie których nasz organizm przekazuje nam ważną informację ZADBAJ O MNIE, NIE DAJĘ JUŻ RADY.

Autor:
Gabinet Dietetyczny MARCHEWKA
Dietetyk Małgorzata Skrzypczak

Propozycje: